Voila, daar was ‘ie ineens: de Wet arbeidsmarkt in balans (Wab). Eind mei is deze nieuwe wet door Minister Koolmees (Sociale Zaken) vakkundig door de Eerste Kamer gemanoeuvreerd en daarmee gaat per 1 januari 2020 het een en ander voor jou als werkgever veranderen. Moeten we nu als sector juichen en op de tafels dansen? Nee, zeer zeker niet. Het geheel is namelijk zo krom als een banaan.

Er was eens…

Wet werk en zekerheid (Wwz). Deze huidige wetgeving die afstamt uit het jaar 2015 zou ertoe hebben geleid dat het aantal flexwerkers flink is toegenomen. Een ongewenste situatie, zo concludeerde de overheid, want flexibele arbeidscontracten worden geassocieerd met meer onzekerheid voor de werknemers. Je zou denken dat de wet dan geëvalueerd wordt zodat er vastgesteld wordt wat er dan zogezegd mis is gegaan. Nee, de Wab werd in het leven geroepen waarmee de gaten worden gedicht en de hobbels worden gladgestreken. Waar is de logica?

Seizoenswerk is de dupe

De Wab heeft het doel flexibele contracten minder flex te maken en vaste contracten minder vast. Het resultaat is dat flexwerk aanzienlijk duurder gaat worden of – zoals het voor de werkgever zal voelen – afgestraft zal worden. Hoe dan? Hier beschrijven we aan de hand van een stukje realiteit een aantal misbaksels uit de brei van wetten en regels die komen gaan.

Het is 2020 en de Wab is van kracht. Jij runt een goedlopend dierenpension en je verwacht in de vakantieperiode topdrukte. Je zet daarom een vacature uit voor wat extra handjes. Het klikt met een van de sollicitanten en je besluit hem een oproepcontract voor bepaalde tijd aan te bieden. Wat staat jou met ingang van de Wab te wachten? Meer kosten omdat je als werkgever een hogere WW-premie gaat betalen voor flexibele arbeidskrachten dan voor vaste arbeidskrachten. Daarnaast moet je de oproepkracht tenminste 4 dagen van tevoren oproepen. Doe je dat niet, dan hoeft de werknemer geen gehoor te geven. Wil je de oproep alsnog intrekken, dan moet je de werknemer alsnog het loon voor de niet-gewerkte maar wel ingeplande uren betalen.

Dikke pech, want de werknemer blijkt in de praktijk niet helemaal te voldoen aan de verwachtingen. Je besluit daarom binnen de proefperiode afscheid van elkaar te nemen. Zogezegd, zo gedaan? Nee, want je zult de werknemer een transitievergoeding moeten betalen. De werknemer kan volgens de Wab namelijk vanaf dag één aanspraak maken op de transitievergoeding. Ter vergelijk: dit is binnen de Wwz (nu) pas na een dienstverband van 2 jaar!

Oké, dan dit

De Wab is niet geheel bar en boos. De nieuwe wet bevat namelijk een aantal ditjes en datjes die ten gunste zijn van de werkgever. Zo mogen verschillende ontslaggronden weer gecombineerd worden waardoor ontslag vergemakkelijkt wordt, zal de ketenregeling van tijdelijke arbeidscontracten verlengd worden naar 3 jaar en is er compensatie mogelijk voor de transitievergoeding bij langdurig ziekte van de werknemer. Ook vallen jongeren onder de 21 jaar die niet meer dan 52 uur per maand werken en werknemers met een BBL-contract onder de lage WW-premie in plaats van de hoge.

Al met al had het geheel echter afgeschoten moeten worden door de Eerste Kamer. Experts zijn namelijk bang voor het zogenaamde ‘waterbedeffect’. De Wab zou namelijk niet leiden tot meer vaste contracten, maar een toename aan (schijn)zelfstandigen en platformmedewerkers. Zij zijn immers nog altijd goedkoper dan vaste arbeidskrachten. Hiermee schiet de wet dus zijn doel voorbij en zijn zowel werkgever als werknemers wéér een gedrocht aan wetten en regels rijker.

Hallo Dibevo, waar was jij?

Aan tafel bij MKB-Nederland en VNO-NCW om samen met andere brancheorganisaties één vuist te maken richting de politiek. Een groot werkgeversfront riep: ‘zo werkt het niet!’ en dat leidde tot de volgende campagne (link). Daarnaast heeft Dibevo in samenwerking met andere brancheorganisaties afzonderlijk de lobby nog eens bekrachtigd. Dit alles heeft niet het gewenste effect gehad en moeten we het doen met een toezegging van minister Koolmees om de gevolgen van de Wab nauwkeurig in de gaten te houden. Ammehoela, want kunnen we er dan wél op vertrouwen dat de Wab geëvalueerd gaat worden in plaats van gerepareerd en de werkgevers met dezelfde gebakken peren (lees: kosten) zitten?

Blik in de toekomst

Denk je alles te hebben gehad, wordt er nog een commissie in het leven geroepen dat zich moet buigen over de toekomst van de arbeidsmarkt en de Kamerleden van advies moet voorzien. Dit met als gevolg dat er weer nieuwe wetten en regels aan zullen komen. De lobby zal vanuit verschillende hoeken en dus ook vanuit Dibevo opgestart worden om deze commissie erop te wijzen dat een schil bestaande uit flexibele arbeidskrachten noodzakelijk is binnen een maatschappij die vol onvoorspelbaarheden zit. Flexibele arbeid moet dus allesbehalve afgestraft worden maar voor zowel voor de werknemer als de werkgever op een sociaal wenselijke wijze mogelijk gemaakt zou moeten worden.

Wordt vervolgd. Mocht je echter tussentijds nog vragen hebben, neem dan gerust contact op met Dibevo. Bellen mag natuurlijk ook: 033 - 455 04 33