Een goed voorbeeld hiervan is de waterhyacint die alleen in een smalle strook langs de Middellandse zee en in een kleine hoek in Zuidwest-Frankrijk in de natuur kan overleven. De Europese Commissie motiveert dit verbod met een verwijzing naar de vrije handel en de open grenzen binnen de EU waardoor naar eigen zeggen niet valt te voorkomen dat de soorten toch gebieden kunnen bereiken waar ze mogelijk een risico kunnen vormen. Dat is natuurlijk onzin: landen hebben de mogelijkheid bepaalde zaken te verbieden, ook als die niet verboden zijn in de overige EU-landen. Denk bijvoorbeeld aan de Flora- en faunawet die dezelfde mogelijkheden biedt in Nederland en die ook al een aantal soorten verbiedt.

Daarbij is voor veel waterplanten een speciaal convenant gesloten tussen ministerie van EZ, de Unie van Waterschappen, Dibevo en het bedrijfsleven, dat afhankelijk van het risico op vrijwillige basis de handel in soorten beperkt. Dit zogeheten waterplantenconvenant is zeer succesvol gebleken.

Pijnlijke regelgeving

Nog pijnlijker wordt het als we naar de regelgeving gaan kijken. Landen waar een soort gevestigd is, zijn niet verplicht de soort in hun land uit te roeien. De Europese Commissie stelt dat het land dan een ‘managementplan’ moet opstellen. Dit betekent dus dat het hebben en verkopen van de waterhyacint in Nederland wordt verboden (hoewel de soort geen enkel risico met zich meebrengt), maar dat de planten op de plaatsen waar ze een probleem vormen gewoon in de natuur mogen blijven. En dat terwijl een verbod belangrijke financiële gevolgen heeft voor Nederland. De jaarlijkse omzet van waterhyacint in Nederland is enkele miljoenen een verbod hiervan kost mensen dus hun bedrijf en/of hun baan.

Voor een aantal soorten bestaan alternatieven. Cabomba caroliniana is bijvoorbeeld te vervangen door Cabomba aquatica. De laatste is vorstgevoelig en vormt daardoor geen risico. Voor een plant als de waterhyacint als sierplant bestaan geen alternatieven.

Ondemocratisch

Je zou verwachten dat een Unielijst van invasieve exoten zorgvuldig en democratisch wordt vastgesteld. Het tegendeel is het geval: het Europees parlement (het enige democratisch gekozen onderdeel van de EU) had grote bezwaren tegen de inhoud van deze lijst en heeft zelfs een motie ingediend om de lijst aan te passen. Helaas was deze motie niet bindend en heeft de Europese Commissie de motie naast zich neergelegd.

Overgangsregeling

Het Europese verbod gaat in op 3 augustus, maar er geldt wel een overgangsregeling. Dieren die op de lijst staan, mogen gehouden worden tot het einde van hun natuurlijke leven, maar niet meer worden verkocht. Dierenspeciaalzaken en tuincentra mogen hun voorraad aan exotische planten en huisdieren nog een jaar verkopen.

Lijst met soorten op de EU-exotenverordening en de risico’s in Nederland volgens Dibevo 

NOOT VOOR DE REDACTIE:
 
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Gerrit Hofstra, beleidsmedewerker wet- en regelgeving levende dieren en planten, tel: 033 – 455 04 33 , e-mail: info@dibevo.nl.