Waarschijnlijk dit jaar nog vindt er in de Tweede Kamer een belangrijk Commissiedebat plaats over de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. De NVWA speelt een cruciale rol bij het verlenen van vergunningen en uitvoeren van controles in de Rotterdamse haven. Maar liefst een kwart van alle containers met voedingsmiddelen en diervoeding voor Nederland en Noordwest-Europa gaan via Rotterdam. Samen met andere branches heeft Dibevo een brandbrief gestuurd aan de commissie omdat niet alles verloopt zoals het zou moeten.
Teruggelopen keuringscapaciteit
Sinds de Brexit signaleren importeurs dat de doorlooptijden voor keuringen, vooral in de haven van Rotterdam, sterk zijn toegenomen. Dit probleem wordt veroorzaakt door de verouderde en grotendeels analoge werkwijze van de NVWA, gecombineerd met ziekteverzuim onder controleurs en een vermindering van het aantal dagelijkse keuringen van 90 naar 55 per keurpunt. Hoewel de Douane en NVWA tijdelijk extra personeel hebben ingezet, blijkt deze capaciteit onvoldoende om het probleem structureel op te lossen. Deze dalende productiviteit, ook door economen geconstateerd, benadrukt de noodzaak voor modernisering van het keuringsproces om internationale concurrentiekracht te behouden.
Voedselveiligheid en verspilling
De langere wachttijden hebben ook directe gevolgen voor de voedselveiligheid. Containers, soms zelfs met bederfelijke producten, blijven af en toe tot vier weken op de kade staan. Dit leidt tot hoge opslagkosten, voedselverspilling en een verhoogde milieu-impact. Ook omdat vrachtwagens vaker heen en weer moeten rijden. Daarnaast vergroot dit de kans dat producten de veiligheidseisen niet meer halen, wat de beschikbaarheid van verse producten voor Nederlandse consumenten onder druk zet.
Toenemende kosten en verplaatsing van handelsstromen
De kosten voor keuringen door de NVWA zijn aanzienlijk hoger dan in omringende landen. Zo kost de keuring van een container vlees of vis in Rotterdam €475,75, terwijl dezelfde keuring in Antwerpen slechts €182,50 kost. Deze hoge keuringskosten, gecombineerd met de lange wachttijden, zorgen ervoor dat bedrijven steeds vaker uitwijken naar havens in andere Europese landen, zoals Antwerpen en havens in Duitsland en Frankrijk. Dit leidt tot omzetverlies voor Nederlandse bedrijven en extra transportkilometers omdat goederen uiteindelijk toch weer naar Nederland worden vervoerd.
Transport van dieren
Daarnaast speelt er een probleem bij het transport van dieren. Voor de exportkeuring HPAI bij vogels (vogelgriep) is onderzoeksinstituut CIDC (Wageningen Bioveterinary Research) als enige partij aangewezen, waardoor zij zonder concurrentie hun tarieven kunnen bepalen. Het CIDC vraagt € 124,10 voor de exportkeuring waar een andere, niet aangewezen, maar wel erkende marktpartij (GD Deventer) slechts € 51 vraagt. Deze monopoliepositie verstoort de gezonde marktwerking en leidt tot een onevenredige kostenstijging voor bedrijven die gebruik moeten maken van dit laboratorium.
Oplossingen binnen handbereik
Ondanks de problemen zijn er verschillende oplossingen binnen handbereik om de doorlooptijden en kosten te verlagen. Met Rotterdam als logistiek knooppunt voor Europa, kan de haven in samenwerking met de politiek en het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) efficiënter worden uitgerust. Bedrijven roepen dan ook op tot:
- digitale modernisering van de keuringen
- herinvoering van 90 keuringen per dag
- het bevorderen van transparantie over de kostenberekening en productiviteit bij de NVWA
Het Commissiedebat stond oorspronkelijk gepland voor 6 november. Dit debat is uitgesteld naar een nog te bepalen datum. Wij blijven de ontwikkelingen nauwlettend volgen.
